Ik kan me het nog goed herinneren, een jaar of 3 geleden mocht ik een creatieve brainstorm leiden met docenten. De vraag was hoe ga je met digitale media op school om. De smartphone/mobiele telefoon was toen nog een gevreesd onderwerp. Toen ik vroeg hoe ze het telefoon gebruik zagen op school beantwoordde nog veel docenten en schooldirecteuren: verbieden! Er was zelfs iemand die stoorzenders voor de telefoon in de school geplaatst had. Leerlingen konden geen enkel telefoonverkeer op school hebben. Ik weet nog dat me dat mateloos irriteerde: de mobiele telefoon is niet meer weg te denken in het leven van jongeren. Waarom dan zo krampachtig verbieden? Gelukkig is er verandering in gekomen, blijkt uit onderzoek van de NOS onder 137 scholen.

Meerderheid scholen gebruiken smartphones

85% van de scholen zegt de smartphone te gebruiken in de klas. Het grootste gedeelte van de scholen die de smartphone in de klassen gebruiken laten leerlingen informatie opzoeken. Ruim 50% gebruikt educatie apps, zoals voor quiz- en toetsingsdoeleinden. Zo’n 30% van de scholen gebruikt de smartphone om docenten te laten communiceren met leerlingen. En 20% van de scholen zet de smartphone in om leerlingen te laten samenwerken.

De reden dat scholen smartphones inzetten is omdat docenten er steeds meer gewend aan zijn. Vier jaar geleden bij de opkomst van de smartphone wilden scholen het graag nog verbieden. Docenten weten steeds beter wat jongeren doen met hun smartphone en hoe ze het kunnen inzetten in de klas. Toch gaat het accepteren van de smartphone niet zo makkelijk…

Tegen wil en dank wordt de smartphone geaccepteerd

Ongeveer 50% van de scholen ziet de smartphone als een verrijking van de lessen, de meeste scholen zien vooral problemen. Slechts 15 scholen uit het onderzoek ondervinden geen problemen met de smartphone.

Meer dan de helft van de scholen zegt dat de smartphone leidt tot een verminderde concentratie of dat leerlingen niet meer opletten. “Het liefst de hele dag whatsappen; dat verdraagt zich niet met geconcentreerd leren” zegt een scholengemeenschap uit Oegstgeest.

Gelukkig ervaart niet iedere school dit zo. “Leerlingen zijn natuurlijk geneigd om tijdens de lessen lekker met hun telefoon te gaan spelen. Dit is echter niet veel anders dan in de tijd dat ze elkaar alleen maar briefjes konden sturen of gewoon wazig uit het raam aan het staren waren”, meent een vmbo-school in Rotterdam.

Er zijn ook behoorlijk wat scholen die aangegeven problemen te hebben met de smartphone, zoals pesten, sexting, het filmen van docenten en dit delen met elkaar, of het delen van foto’s van toetsen/antwoorden of spieken via de telefoon.

Leerlingen leren omgaan met de smartphone

Een aantal scholen hebben de smartphone aanvaard, omdat verbieden niet meer lukte. Gelukkig is er ook een groot aantal scholen die het zien als een uitdaging om leerlingen te leren omgaan met de smartphone. “Het hangt er heel erg van af hoe je als docent omgaat met de telefoon: hoe meer je het gebruik ervan ‘normaliseert’, hoe minder problemen telefoons geven. Dus leer de leerlingen: ‘Als je met elkaar aan het discussiëren bent, kijk je niet ondertussen even op je telefoon’ en ‘Als de docent iets uitlegt, gebruik je je telefoon niet’, schrijft het Erasmus College in Zoetermeer.

Ook merken de scholen die gebruik maken van educatieve apps dat dit helpt in het enthousiasme van leerlingen en dat ze door het gebruik lesstof beter begrijpen of het op een leuke manier eigen maken.

Zoals de school in Zoetermeer er mee omgaat, dat lijkt me de juiste manier. Ben niet bang voor de smartphone, maar zie het als een kans om leerlingen bij te leren hoe ze er mee om kunnen gaan in plaats van het te verbieden. Toch zijn er nog genoeg scholen die de smartphone verbienden “Thuis of in de kluis” is de slogan die gebruikt wordt bij een school in de reportage van de NOS.

Het gedrag is niet veranderd, het middel is veranderd

Ik spiekte als jongere ook wel eens, we stolen ook toetsen of gaven aan elkaar de antwoorden door (wij werkten met handgebaren in de klas ;-)). En dat is natuurlijk niet het gedrag dat je van een leerling wil zien, maar het is ook pubergedrag. Uiteindelijk zie dus met de tijd dat het gedrag niet veranderd, maar het middel. En een middel als de smartphone heeft natuurlijk meer mogelijkheden en het wordt makkelijker, maar dat moet geen reden zijn om het te verbieden. Daarmee voorkom je wellicht sommige problemen, maar andere dingen nemen andere vormen aan. Ik hoop van harte dat alle scholen/docenten die dit lezen zich willen inzetten leerlingen te leren omgaan met de smartphone, dat zijn vaardigheden waar ze iets aan hebben tijdens hun vervolgopleidingen en in hun werk!

Photocredits